د اسلامي امارت د سوداګرۍ او صنعت وزیر نورالدین عزیزي د روانې مېلادي، نومبر میاشتې په ۱۹مه هند ته په پنځه ورځني رسمي سفر تللی و چې د رسمي خبرپاڼې له مخې د سوداګریزو اړیکو پراختیا او د چابهار بندر له ظرفیتونو مناسبه ګټهاخیستنه او فعالیت یې مهم بحثونه یاد شوي وو.
د صنعت او سوداګرۍ وزارت ویاند اخندزاده عبدالسلام جواد سلاموطندار ته وايي، د دغه سفر په لومړۍ ورځ افغان پلاوي د پراګتي په نړیوال نندارتون کې ګډون وکړ چې هلته یې له افغان پانګوالو او غرفهلرونکو سره هم د دوی پر ستونزو او اړتیاوو لیدنه لرله.
نوموړی له سلاموطندار سره په یوه ځانګړې مرکه کې وویل چې د دې نندارتون له تنظیمونکو سره هوکړې ته رسېدلي چې د افغان – هند ګډ نندارتون په کابل او نوي ډیلي کې جوړ کړي.
هغه وویل: «مونږ وکولای شول چې په اینده کې د افغان – هند یعنې د افغانستان او هندوستان ګډ نندارتون ترسره کړو چې په دې باندې هوکړه وشوه او مقابل لوري ومنله چې مونږ کولای شو له افغانستان سره هم دننه په افغانستان کې او هم په هندوستان کې ګډه نمایشګاه ترسره کړو.»
اخندزاده وايي، د سفر په دویمه ورځ د اسلامي امارت پلاوي د هند د بهرنیوچارو له وزیر سره لیدنه لرله چې پرمهال یې په دواړو هېوادونو کې پر سوداګریزو اتشو موافقه وشوه او ورسره هم مهاله په چابهار بندر کې پر زیاتو اسانتیاوو برابرولو، د ګډې سوداګریزې خونې ایجاد او افغان سوداګرو ته د ویزو د ورکړې پر موضوعاتو هوکړې ته ورسیدل.
نوموړي وویل: «د اتشې په اړه هوکړه وشوه چې هندوستان خپله اتشه معرفي کړي افغانستان ته او افغانستان یې هند ته معرفي کړي، حتی د دوي علاقمندي ډېره جدي وه او ویل یې چې په یوه میاشت کې دننه باید دا کار ترسره شي تر څو ورسره تجارت زیات شي او راکړه ورکړه چټکه شي. د ګډ اتاق تجارت خونې په اړه خبره وشوه چې د هند بهرنیو چارو وزیر ومنله او مونږ هم ورته اماده ګي وښودله چې په کابل کې ورته زمینه مساعدوو څو د هندوستان اتاق تجارت په کابل کې فعال شي. د ویزو پر موضوع بحث وشو چې زمونږ اکثره تجاران چې هلته ځي دوي له ستونزو سره مخ وي، ویزې ورته نشته نو هغوي هوکړه وکړه چې ویزې ستونزه حلوو او ویزې ورکوو.»
افغانستان د نورو تجارتي اړیکو ترڅنګ چې له پاکستان سره یې درلودې، مهمه برخه یې د درملو واردول وو.
دا ځل هند ته تللي افغان پلاوي د هند د درملو جوړولو له شورا سره چې شاوخوا ۵۷ کارخونې یې غړیتوب لري هم لیدنه لرله چې د صنعت او سوداګرۍ وزارت د ویاند په قول، هندي لوري د خپلو تجربو د شریکولو، افغانستان ته د درملو صادرولو او پانګونې پراخه لېوالتیا وښودله.
هغه وویل: «هغوي لېوالتیا وښوده چې مونږ ځو افغانستان ته، دننه د افغانستان ظرفیت او امکانات ګورو. افغان لوري ډاډ ورکړ چې امنیت تامین دی، مونږ ستاسو لپاره ځمکې درکوو، زمینه ددې برابروو چې تاسو کومو خامو موادو ته اړتیا لرئ، له هندوستان یا نورو هېوادونو افغانستان ته راوړئ یا کومه ماشینري تاسو راوړئ، معافیت مالیاتي شته دی.»
د دغه سفر پرمهال د افغانستان د صنعت او سوداګرۍ وزیر نورالدین عزیزي د هند د تجارت له وزیره سره هم لیدنه لرله چې دواړو لورو د ډیلي او کابل د ګډ کاري ګروپ پر فعالولو او سوداګرۍ پر زیاتولو تمرکز درلود.
د صنعت او سوداګرۍ وزارت ویاند زیاتوي، ددې سفر پرمهال د اسلامي امارت پلاوي په هند کې له مېشتو افغان پانګوالو سره هم لیدنه لرله چې په هند او افغانستان د دوي ستونزو او غوښتنو ته د رسیدو ډاډ ورکړل شو.
له دې سره هم مهاله اقتصادي کارپوهان هم له هند سره سوداګريزې اړیکې له جنجالونو خالي یادوي، خو ټینګار یې دا دی چې د ټرانزیټي لارې پر اسانتیاوو ډېر کار وشي.
د افغانستان د صنعت کارانو ټولنې مشر او اقتصادي شنونکی عبدالجبار ساپی وايي، هند همېشه له افغانستان سره مناسبې سوداګریزې اړیکې پاللي دي خو اړتیا ده چې د هند او افغانستان ترمنځ د سوداګرۍ لارې هغه که د چابهار بندر له لارې وي یا هم د هوايي دهلېز په وسیله، په اساسي او دایمي ډول تامین شي.
هغه وویل: «مونږ هغوي سره یوازې دغه د لارې مشکل لرو، چې مخکې به د واګه بندر له لارې د افغانستان اموال تلل، پاکستان به کله په لارو کې او کله په بندر کې کانټیرونه ودرول او ورته مشکلات ایجادول. ولې که د چابهار لاره وشي، او هوايي دهلېز پیاوړی شي او یا ورباندې اوس چې کوم کار روان دی لکه دا انار چې ورسیدل، انګور ورسیدل، دغسې نور شیان چې هغه تر ۱۰ یا ۱۵ ورځو پورې وخت ونیسي او د کښتۍ له لارې انتقال شي نو ډېر ارزانه به مونږ ته تمام شي او مونږ به ښه مارکېټ ترلاسه کړو. دا کار هم د هندوستان په ګټه دی او هم د افغانستان.»
له کله نه چې د افغانستان او پاکستان اړیکې ترینګلې شوي او د هر ډول سوداګرۍ پر مخ دروازې بندې شوي، افغانستان هڅه کړې د بدیلو لارو په موندلو کې بریالی او له نورو هېوادونو سره خپل تجارت پراخ کړي. د دې هڅو یوه برخه هند ته د صنعت او سوداګرۍ د وزیر سفر یادیږي.
